O Nagrodę Historyczną m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego rywalizowało w tym roku 100 publikacji. Spośród nich jury nominowało pięć tytułów. Laureata poznamy 1 grudnia. Po raz pierwszy nagrodę pieniężną otrzymają także pozostali nominowani.
Nagroda jest przyznawana książkom, które dotyczą historii Polski od odzyskania niepodległości w 1918 roku do współczesności.
Finałowa piątka
Jury obradujące w składzie Andrzej Friszke (Przewodniczący), Antoni Dudek, Dobrochna Kałwa, Barbara Klich-Kluczewska, Jan Kofman, Andrzej Krzysztof Kunert, Anna Landau-Czajka, Anna Machcewicz, Tomasz Makowski, Małgorzata Szejnert i Andrzej Wielowieyski, nominowało do tegorocznej Nagrody pięć tytułów:
- Kalina Błażejowska, „Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych”, Wydawnictwo Czarne,
- Ryszard Jamka, „Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli”, Wydawnictwo Marginesy,
- Cezary Łazarewicz, „Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa”, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”,
- Grzegorz Motyka, „Akcja »Wisła« ‘47. Komunistyczna czystka etniczna”, Wydawnictwo Literackie,
- Marcin Zaremba, „Wielkie rozczarowanie. Geneza rewolucji Solidarności”, Znak Horyzont.
W finałowej piątce znalazły się publikacje dotyczące II wojny światowej i okupacji, czasów PRL czy historii ludowej. Autorzy i autorki posługiwali się zarówno metodą reportażową, jak i aparatem akademickim. Jedne książki skupiają się na osobach, inne – na mechanizmach pamięci czy władzy. Łączy je odkrywanie nowych perspektyw i faktów oraz przypominanie zapomnianych lub wypartych wydarzeń. Wszystkie mogą służyć do dyskusji nie tylko o sprawach minionych, ale również o współczesnych problemach. Autorzy i autorki reprezentują różne pokolenia badaczy i reporterów, co wpływa na ich wrażliwość, język i zainteresowania.
Autor lub autorka najlepszej publikacji historycznej 2023 roku otrzyma nagrodę pieniężną w wysokości 50 tys. zł oraz statuetkę zaprojektowaną przez rzeźbiarza Jacka Kowalskiego, wykładowcy warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych – „Temperówkę Kazimierza Moczarskiego”, replikę temperówki Kazimierza Moczarskiego. Pozostałe osoby nominowane otrzymają po 10 tys. zł. Uroczystość wręczenia nagrody odbędzie się 1 grudnia.
O Nagrodzie
Nagroda Historyczna m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego, ustanowiona w grudniu 2018 roku uchwałą Rady m.st. Warszawy, jest kontynuacją nagrody powstałej w 2009 roku za najlepszą książkę poświęconą najnowszej historii Polski. To jedna z najważniejszych nagród historycznych w kraju, a jej laureatami byli m.in. Timothy Snyder, Alexandra Richie, Karol Modzelewski, Grzegorz Piątek, Anna Wylegała, a w ubiegłym roku Sławomir Łotysz za książkę „Pińskie błota. Natura, wiedza i polityka na polskim Polesiu do 1945 roku”. Jury nagradza publikacje podejmujące tematy, które frapują nie tylko naukowców i miłośników historii. Pogłębiona refleksja nad najnowszą historią Polski pozwala bowiem zrozumieć również bieżącą rzeczywistość i światopoglądowe spory, które toczymy do dziś.
Nagroda jest także uczczeniem pamięci Kazimierza Moczarskiego, dziennikarza i prawnika, demokraty i żołnierza Armii Krajowej, po wojnie przez 11 lat więzionego przez komunistów. Był autorem „Rozmów z katem”, niezwykłego zapisu rozmów z Jürgenem Stroopem, likwidatorem warszawskiego getta, z którym dzielił jedną celę więzienia na warszawskim Mokotowie.
Organizatorem i fundatorem konkursu jest m.st. Warszawa, a współorganizatorami Dom Spotkań z Historią oraz Fundacja im. Kazimierza i Zofii Moczarskich. Partnerem nagrody jest Biblioteka Narodowa. „Gazeta Wyborcza" sprawuje patronat medialny.
O nominowanych książkach można poczytać na stronie Domu Spotkań z Historią.